Zlotoryjští modeláři v Čechách
Modelárna Zlotoryjského střediska kultury a rekreace
Instruktor modelářství Stanisław Zawadzki již nějakou dobu organizuje pro své modeláře výlety do zahraničí, nejlépe k jižním sousedům, kde není velká jazyková bariéra. Například do nějaké modelárny nebo na společné workshopy. V cestě jim však stál nedostatek finančních prostředků. Když tedy obdržel propozice dvoudenního studijního výjezdu do Čech a to bez jakýchkoliv nákladů, bez váhání souhlasil.
Vše začalo v říjnu internetovým hlasováním Radia Wroclaw o nejlepší modelárnu. Z pěti účastníků se Legnica a Złotoryja okamžitě dostali do popředí. Bojovali proti sobě a nakonec vyhrál modelářský obchod Legnica, Zlotoryja obsadil druhé místo. Byl to velký úspěch vzhledem k tomu, že nevelká Zlotorya prohrála s tak velkým městem o pouhých 56 hlasů. Díky tomu si modelářského obchodu všiml Tomasz Kościów, předseda Nadace regionálních a mezinárodních iniciativ se sídlem ve Švídnici (FIRIM).
,,Už dlouho hledáme dobrou modelářskou skupinu, která by s námi chtěla jet do Čech. Když jsem na internetu uviděl, že jste na druhém místě v hlasování, hned jsem zavolal pana Stanislawa a nabídnul mu účast v projektu” vzpomíná Tomasz.
Žamberk - Muzeum starých strojů a technologií
V Žamberku nás přivítali Jiři Daniel z českého spolku Region Panda se sídlem v Rychnově nad Kněžnou, spoluautor projektu. Naše skupina jedenácti osob byla ubytována v hotelu ve sportovně-rekreačním středisku Pod Černým Lesem. S velkou zvědavostí jsme pozorovali aquapark, četná sportovní pole, rozsáhlý autocamp a okouzlující dřevěné chatky. Teď na podzim tu bylo ticho a prázdno, ale snadno si představíme davy lidí uprostřed sezóny tohoto atraktivního místa. Po vydatném obědu jsme se ubytovali v pokojích vysokého standartu a šli jsme navštívit Muzeum starých strojů a technologií, kde nás provázel Milan Brož. V masivní třípatrové budově bývalé textilní továrny byla shromážděna poměrně velká sbírka starých automobilů, motocyklů - a to nejzajímavější - parních strojů. Zlotoryjští modeláři (muži) byli z výstavy nadšení. Nejpůsobivější byl velký rezavý parní pluh z 19. století stojící pod širým nebem a uvnitř budovy legendární nádherná lesknoucí se černá limuzína ze 30. let. Všichni jako jeden muž sledovali a fotografovli toto auto. Jak tvrdí Tomasz, je potěšení jen se podívat na tento vůz a dotknutí tohoto zázraku vyvolá i fyzické potěšení. Dámy (včetně té, která psala tato slova) se však zajímaly o zboží bývalého majitele továrny. Ve staré kanceláři v obrovském sekretáři je mnoho vzorků vlněných tkanin, které se zde vyráběly, než byla továrna vypleněna během socialistické ekonomiky. Všechny vzorky představovaly vlněné textilie v tmavém tónu určené pro pánské oblečení. Když jste se jich dotkli, viděli jste, že jsou vysoce kvalitní.
Česká Třebová - svět modelářství
Druhý den pobytu jsme měli vyrazit do České Třebové na setkání s místními modeláři, nicméně setkání se nekonalo. Místo toho byli zlotoryjští modeláři zapsáni jako účastníci do modelové soutěže Českotřebovský vehikl 2019. Ve velké hale, která patří do rozsáhlého sportovního areálu Na Skalce, byly uspořádány dvanáctimetrové stoly v šesti řadách, na nichž byly hustě vedle sebe umístěny modely vojenských vozidel, civilních vozidel, letadel, lodí, plachetnic, figurek. Byly tam také hrady a vlaky a mnoho dalších. Vystaveno bylo také mnoho zajímavých dioramat. Kolem stolů se točilo dvě stě mužů všech věkových skupin. Do soutěže bylo přihlášeno celkem 438 modelů, z toho 25 ze Złotoryje. Instruktor Stanisław a jeho modeláři provedli výstavou i Tomasze, pro kterého to všechno bylo naprostou novinkou. Chlapci mu odborně vysvětlili tajemství tvorby modelů. Když byl předseda FIRIM nadšen dioramem „Přistání v Normandii 1944“, řekl modelář Wojtek Domzalski (12 let) bez přemýšlení: ,,Je zřejmé, že to je začátek. Moře je stále čisté, ve vodě není krev.”
Tomasz, šokovaný tímto tvrzením, si uvědomil, jak velkou přesnost by měla být věnována přípravě jakéhokoli modelu a jaké historické znalosti chlapci absorbují svým způsobem při práci na modelu.
Po skončení soutěže instruktor Stanisław se svými 40letými zkušenostmi z modelování uvedl, že výroba modelů byla na velmi vysoké úrovni. Drtivou většinu účastníků tvořili dospělí, z nichž mnozí se věnovali tvorbě modelů více než 30 let! Není divu, že tým ze Złotoryje místo neobsadil, konec konců jsou naši modeláři jen dospívající chlapci.
Dojmy
Když jsme se trochu unaveni vraceli zpět do Polska, mohli jsme zhodnotit náš pobyt. Shodně jsme souhlasili, že byl velmi dobře připraven z hlediska logistiky a organizace, viděli jsme zajímavá místa a poznali nové lidi. Celkově byla cesta velmi úspěšná. Jistě velkou zásluhu na tom měl Tomasz Kościów, který dokázal vytvořit přátelskou atmosféru, odstranil jazykovou a národnostní bariéru a oslovil mladé lidi vřele a s úctou. Nyní očekáváme opětovanou návštěvu českých modelářů do Złotoryje. Ale ne na soutěž, ale na workshopy a diskuse, během kterých se budeme moci navzájem poznat a posílit kontakty. Koneckonců, Češi a Poláci se navzdory své těsné blízkosti znají tak málo! Doufejme, že to neskončí jedním setkáním, protože bychom chtěli, aby to vedlo k delší dobré spolupráci.
tekst: Agnieszka Młyńczak
Złotoryjscy modelarze w Czechach
Modelarnia Złotoryjskiego Ośrodka Kultury i Rekreacji
Instruktor modelarstwa Stanisław Zawadzki już od jakiegoś czasu nosił się z zamiarem zorganizowania dla swoich modelarzy wyjazdu za granicę, najlepiej do południowych sąsiadów, gdzie jest niewielka bariera językowa. Na przykład do jakiejś modelarni, na wspólne warsztaty. Jednak na przeszkodzie stał brak funduszy. Kiedy więc dostał propozycję wyjazdu studyjnego do Czech na dwa dni i to bez ponoszenia jakichkolwiek kosztów, zgodził się bez wahania.
A wszystko zaczęło się w październiku od internetowego plebiscytu Radia Wrocław na najlepszą modelarnię. Z pięciu, które brały w nim udział, na czoło od razu wysunęła się Legnica i Złotoryja. Walczyły łeb w łeb i ostatecznie zwyciężyła modelarnia legnicka; złotoryjska zajęła drugie miejsce. Z uwagi na to, że niewielka Złotoryja przegrała z takim dużym miastem jedynie 56 głosami, to było spore osiągnięcie. Dzięki temu modelarnię złotoryjską zauważył Tomasz Kościów, prezes Fundacji Inicjatyw Regionalnych i Międzynarodowych z siedzibą w Świdnicy.
– Długo szukaliśmy dobrej grupy modelarskiej, która chciałaby z nami ruszyć w Czechy. Gdy wszedłem w internet i zobaczyłem, że jesteście na drugim miejscu w plebiscycie, od razu zadzwoniłem do Stanisława, żeby zaproponować udział w projekcie – wspomina pan Tomasz.
Žamberk – Muzeum Starych Maszyn i Technologii
W Žamberku powitał nas Jiři Daniel z czeskiego stowarzyszenia Region Panda z siedzibą w mieście Rychnov nad Kněžnou, współautorem projektu. Naszą jedenastoosobową grupę zakwaterowano w hoteliku na terenie ośrodka sportu i rekreacji Pod Černym Lesem. Z wielką ciekawością oglądaliśmy aquapark, liczne boiska do różnego rodzaju sportów, rozległy autokemping i urokliwe drewniane chatki. Teraz, jesienią, było tu cicho i pusto, ale bez trudu można było sobie wyobrazić tłumy ludzi w środku sezonu tego atrakcyjnego miejsca. Następnie po zjedzeniu obfitego obiadu i zakwaterowaniu w pokojach o wysokim standardzie ruszyliśmy na zwiedzanie muzeum starych maszyn i technologii, po którym oprowadzał nas przewodnik Milan Brož.
W potężnym trzykondygnacyjnym budynku byłej fabryki włókienniczej zgromadzono całkiem pokaźny zbiór starych samochodów, motocykli – i co najciekawsze – maszyn parowych. Złotoryjscy modelarze (sama męska płeć) byli zachwyceni eksponatami. Najbardziej podobał się wielki, zardzewiały pług parowy z XIX wieku stojący pod gołym niebem, a wewnątrz gmachu legendarna, zachwycająca, lśniąco-czarna limuzyna piers-arrow z lat trzydziestych XX wieku. Wszyscy, jak jeden mąż, rzucili się na oglądanie, obmacywanie i fotografowanie tego samochodu. Jak przekonywał Tomasz, przyjemnością jest samo patrzenie na pojazd, a dotknięcie tego cuda wyzwala wręcz fizyczną rozkosz. Natomiast panie (w tym piszącą te słowa) zaciekawił kantor byłego właściciela fabryki. Na starym biurku, w opasłym segregatorze, zachowały się liczne próbki tkanin wełnianych, jakie były tu produkowane, zanim w czasie socjalistycznej gospodarki do szczętu rozgrabiono zakład. Wszystkie próbki prezentowały wełniane tkaniny w ciemnej tonacji, z przeznaczeniem na męskie ubrania. Po dotknięciu można było się przekonać, że wszystkie były wysokiej jakości.
Ceská Třebová – świat modelarstwa
W drugim dniu pobytu, zgodnie z grafikiem, wyruszyliśmy do Czeskiej Trzebowy na spotkanie z tamtejszymi modelarzami, lecz spotkania nie było. Zamiast tego złotoryjscy modelarze zostali zapisani jako uczestnicy konkursu modeli Českotřebowsky vehikl 2019. W wielkiej hali, należącej do rozległego kompleksu sportowego Na Skałce, rozstawiono w sześciu rzędach dwunastometrowe stoły, na których gęsto jeden przy drugim umieszczono modele pojazdów wojskowych, cywilnych, samolotów, statków, żaglowców, figurek. Były też zamki i pociągi oraz wiele innych. Wystawiono też dużo ciekawych dioram. Wokół stołów kłębiły się dwie setki samych mężczyzn w różnym wieku. W sumie na konkurs wystawiono 438 modeli, w tym 25 ze Złotoryi.
Instruktor Stanisław i jego modelarze oprowadzali po wystawie Tomasza, dla którego to wszystko było absolutną nowością. Chłopcy ze znawstwem objaśniali mu tajniki modelarstwa. Gdy prezes FIRIM zachwycił się dioramą „Lądowanie w Normandii 1944”, modelarz Wojtek Domzalski (12 lat) rzucił bez zastanowienia:
– Widać, że to początek. Morze jest jeszcze czyste, w wodzie nie ma krwi.
Do zszokowanego tym oświadczeniem Tomasza dotarło, ile precyzji należy włożyć w przygotowanie jakiegokolwiek modelu oraz jaką wiedzę historyczną wchłaniają chłopcy – poniekąd przy okazji – podczas pracy nad modelem.
Po zakończeniu konkursu instruktor Stanisław ze swoim 40-letnim doświadczeniem modelarskim stwierdził, że wykonanie modeli stało na bardzo wysokim poziomie. Ogromna większość uczestników to byli dorośli ludzie, z których wielu zajmowało się modelarstwem 30 i więcej lat! Nic więc dziwnego, że złotoryjska ekipa nie zajęła żadnego miejsca, wszak nasi modelarze to zaledwie nastoletni chłopcy.
Wrażenia
Gdy już nieco zmęczeni wracaliśmy do Polski, mogliśmy podsumować nasz pobyt. Zgodnie stwierdziliśmy, że był bardzo dobrze przygotowany logistycznie i organizacyjnie; mogliśmy zobaczyć ciekawe miejsca i poznać nowych ludzi. W sumie wycieczka była bardzo udana. Na pewno wielka w tym zasługa Tomasza Kościów, który potrafił stworzyć sympatyczną atmosferę, likwidującą bariery językowe i narodowościowe, a do młodzieży zwracał się serdecznie i z szacunkiem.
Teraz oczekujemy rewizyty czeskich modelarzy w Złotoryi. Ale nie na konkurs, lecz na warsztaty i dyskusje, podczas których będzie się można poznać i zacieśnić kontakty. Wszak Czesi i Polacy, mimo bliskiego sąsiedztwa, tak mało się znają! Mamy nadzieję, że nie skończy się na jednej rewizycie, bo pragnęlibyśmy, aby zaowocowało to dłuższą, dobrą współpracą.
tekst: Agnieszka Młyńczak
